Konferencja i co dalej ...

„Słowa nabierają mocy, gdy się stają czynami, żeby nie były puste, trzeba zmienić je w prawdę.”

W dniu 27 kwietnia 2015r. w Lubelskim Parku Naukowo-Technologicznym odbyła się konferencja Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Lubelskim Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych Sejmik-Wojewódzki w Lublinie.
Tematem konferencji była „Rola Warsztatów Terapii Zajęciowej i ich potencjał w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnością”.







Konferencja to rozpoczęcie debaty środowisk Warsztatów Terapii Zajęciowej Lubelszczyzny przy współudziale przedstawicieli WTZ z Regionu Śląskiego, na temat miejsca WTZ w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnością.
Impulsem do podjęcia działań był „Raport końcowy z badania sytuacji Warsztatów Terapii Zajęciowej” z września 2014 r. zlecony Laboratorium Badań Społecznych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Organizatorzy konferencji (Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej przy LFOON-SW) zaprosili do udziału przedstawicieli: Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Prezydenta Miasta Lublin, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej, Urzędu Marszałkowskiego, Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Starostów, dyrektorów Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych w tym Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lubelskiego Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych-Sejmik Wojewódzki, Warsztatów Terapii Zajęciowej. Współorganizatorem oraz moderatorem konferencji była pani Joanna Mucha-posłanka na Sejm RP.

Uczestnicy konferencji zostali powitani przez pana Piotra Romanowicza - Przewodniczącego Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej i panią Joannę Muchę – posłankę na Sejm RP.




Pierwszym prelegentem była Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pani Teresa Hernik, która przedstawiła „Charakterystykę działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej”. Kolejny gość – pani Elżbieta Seredyn – Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej mówiła o „Planach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w odniesieniu do WTZ”, natomiast o „Roli WTZ w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnością” mówiła pani dr Anna Prokopiak z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Nie zabrakło również deklaracji współpracy i pomocy oraz otwartego serca Zastępcy Prezydenta Miasta Lublin ds. Społecznych Pani Moniki Lipińskiej, członka Zarządu Województwa Lubelskiego Pana Arkadiusza Bratkowskiego, Dyrektora Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie Pani Katarzyny Fus oraz Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Pani Magdaleny Radzikowskiej.

O potencjale WTZ mówiły:
Pani Joanna Janocha - Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.




Pani Alicja Jankiewicz - Prezes Lubelskiego Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych - Sejmik Wojewódzki.

Panie zwróciły szczególną uwagę na wartość warsztatów, ich niewykorzystywane dotąd zasoby i możliwości, trudności z jakimi na co dzień borykają się pracownicy. Potencjał wykształconej oraz wspaniale wykwalifikowanej kadry WTZ, liczne rotacje kadry, brak możliwości zatrzymania specjalistów w placówkach był wielokrotnie przez nie poruszany. Rehabilitacja zawodowa oraz społeczna są od siebie zależne, jedna nie może istnieć bez drugiej. Z raportu wynika natomiast większe znaczenie niewielkiego odsetka osób niepełnosprawnych aktywnych zawodowo, za który poniekąd odpowiedzialne są WTZ. Obie Panie mocno podkreślały fakt nie tylko potencjału WTZ, ale i samych Uczestników, którzy dzięki udziałowi w zajęciach terapeutycznych stają się potencjalnymi wartościowymi  pracownikami. Zostały również wspomniane możliwe źródła finansowania WTZ,  gdyż obecny algorytm, niezmienny od 7 lat, nie zaspokaja bieżących potrzeb. Lubelski rynek pracy nadal nie jest dostatecznie dobrze przygotowany na zatrudnienie osób niepełnosprawnych intelektualnie, ale jak wspominały Panie Prezes, należy coraz głośniej mówić
o ich potencjale, możliwościach oraz umiejętnościach, promować działalność WTZ oraz upominać się o swoje, w przeciwnym razie nie zostaniemy zauważeni w gąszczu problemów społecznych.
„Działalność WTZ z perspektywy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Lublinie” zreferowała pani Magdalena Suduł - Rzecznik Prasowy MOPR. Przedstawiła wspaniałą współpracę z WTZ z Lublina, opierając się na licznych danych statystycznych.

W dyskusji panelowej dotyczącej „Miejsca WTZ w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnością” wzięli udział: Teresa Hernik, Magdalena Radzikowska, Anna Bieganowska, Joanna Janocha, Alicja Jankiewicz, Magdalena Suduł, Piotr Romanowicz, dr Grzegorz Kata, Katarzyna Płoszaj, Maria Sławacka, Sylwester Sławacki, Agnieszka Kmieć, Dominika Mendel. Moderatorem panelu była p. Joanna Mucha. Dyskusji towarzyszyły liczne pytania od publiczności do panelistów. W ramach dyskusji panelowej zaproszeni goście w postaci osób niepełnosprawnych, rodziców osób niepełnosprawnych, przedstawiciela pracowników WTZ, Prezesa PFRON, Prezesa LFOON-SW, Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, specjalistów-doktorantów, Prezesa PSOUU, poruszali szeroki zakres tematyczny dotyczący działalności WTZ. Rehabilitacja społeczna, zawodowa, potrzeby Uczestników oraz kadry, możliwości finansowe PFRON, były znaczącymi tematami rozmowy. Nie bez znaczenia był fakt pojawienia się niedawno raportu opracowanego na zlecenie PFRON dotyczącego sytuacji WTZ. Niejednokrotnie nawiązywano do tego tematu, od publiczności padały liczne pytania w stronę Pani Prezes PFRON.

Dyskusja stała się żywym przykładem na to, że warto rozmawiać, poruszając niekiedy „delikatne” tematy. Nasz głos musi być silny i głośny, w przeciwnym razie będziemy jedynie kroplą w morzu. Fala, którą wzburzyliśmy podczas poniedziałkowej konferencji powinna zacząć unosić nas na głębiny naszych możliwości. Nie możemy teraz pozwolić sobie na zaprzestanie działań w kierunku polepszenia i/lub zmiany sytuacji WTZ.



Emocje towarzyszące dyskusji panelowej pokazały, że tematy osób niepełnosprawnych intelektualnie, kadry WTZ, instytucji współpracujących z WTZ są niezmiernie ważne i nie pozostają obojętne zarówno Uczestnikom WTZ, jak i osobom współtworzącym Warsztaty.
Szkoda, że nie wszyscy przedstawiciele naszych samorządów byli na konferencji do końca w tak ważnych momentach zabrakło ich na sali, zaraz po wygłoszeniu swoich referatów/obietnic dotyczących współpracy – wyszli. Niestety, gdy dzieją się sprawy najważniejsze obecność i obietnice pozostają na poziomie deklaratywnym...  Szkodą jest też, że nie wszyscy starostowie , dyrektorzy PCPR uczestniczyli w konferencji.
Podsumowaniem konferencji był Apel z wnioskami i postulatami podpisany przez wszystkich uczestników biorących udział w Konferencji, skierowany do:

• Pana Władysława Kosiniak – Kamysza - Ministera Pracy i Polityki Społecznej
• Pana Sławomira Piechoty – Przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej i Rodziny 
• Pana Jarosława Dudy- Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych
• Pani Teresy Hernik - Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

 Postulaty w sprawie wprowadzenia zmian dotyczących Warsztatów Terapii Zajęciowej
 W pierwszej kolejności postulujemy zmianę przepisów prawa na rzecz:

1. Utworzenia na szczeblu centralnym Krajowej Rady Warsztatów Terapii Zajęciowej, umiejscowionej przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, w skład której weszliby przedstawiciele Wojewódzkich Forów Warsztatów Terapii Zajęciowej. Rada uczestniczyłaby w pracach i opiniowałaby projekty zmian w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnością powiązanego z działalnością WTZ.

2. Przeciwdziałania stagnacji w zakresie finansowania WTZ poprzez wzrost wskaźnika dofinansowania pobytu jednego uczestnika w WTZ o 200,00 zł miesięcznie od lipca 2015 roku oraz wprowadzenie zapisów, dotyczących obowiązkowej waloryzacji wskaźnika każdego roku (na zasadach waloryzacji emerytur).

3. Określenie statusu zawodowego kadry WTZ, w tym, przede wszystkim statusu instruktora terapii zajęciowej.

4. Zniesienie limitu środków finansowych, pozyskanych ze sprzedaży produktów i usług przez WTZ oraz wprowadzenie zapisów rozszerzających możliwości przeznaczenia tych środków: nie tylko na cele związane z integracją uczestników ale również na cele istotne dla danego warsztatu np. wkład własny w projektach na rzecz osób z niepełnosprawnością.

5. Utworzenie odrębnego funduszu, z którego WTZ-y miałyby możliwość pozyskiwać środki na remonty i wydatki inwestycyjne, w tym doposażenie.

            W dalszej kolejności, proponujemy uruchomienie procedur, związanych z wprowadzeniem zmian w systemie wsparcia na rzecz osób z niepełnosprawnością, odnoszących się bezpośrednio i pośrednio do działalności WTZ, w porozumieniu i przy udziale Krajowej Rady Warsztatów Terapii Zajęciowej:

1. Uregulowanie pozycji i miejsca Warsztatów Terapii Zajęciowej w systemie wsparcia społecznego osób z niepełnosprawnością oraz jasne i czytelne zdefiniowanie celów i zadań WTZ.

2. Określenie czytelnych i jednolitych standardów i wymagań dla WTZ, w tym ujednolicenie dokumentacji, sprawozdawczości i ograniczenie jej do niezbędnej, przy zapewnieniu odpowiedniego finansowania.

3. Wprowadzenie nowych rozwiązań i narzędzi systemowych związanych z prowadzoną przez WTZ rehabilitacją społeczną i zawodową oraz zapewnienie środków finansowych na ich realizację, w tym;

a) dostęp do trenera pracy;

b) zatrudnienie wspomagane i inne formy pośredniego zatrudnienia;

c) kierowanie, w porozumieniu z Powiatowymi Urzędami Pracy i innymi agencjami zatrudnienia, uczestników WTZ na staże i praktyki w ramach uczestnictwa w zajęciach WTZ;

d) wprowadzenie okresu przejściowego dla uczestników podejmujących zatrudnienie, który dawałby możliwość powrotu do WTZ w razie niepowodzenia w pracy.

4. Zweryfikowanie systemu orzecznictwa, który powinien być spójny z celami i zadaniami stawianymi przed WTZ, w tym precyzyjne określenie kryteriów kwalifikujących do tej formy wsparcia.

5. Wprowadzenie możliwości nadawania WTZ statusu jednostki posiadającej osobowość prawną.

6. Prowadzenie kampanii promocyjnej i informacyjnej na rzecz wykorzystywania klauzuli społecznej w zamówieniach publicznych, skierowanej między innymi do przedsiębiorców, jednostek samorządu terytorialnego, a także jednostek sprawujących kontrolę merytoryczną i finansową nad procedurami zamówień publicznych.

Konferencja miała charakter bardzo rzeczowy merytorycznie, skupiła bardzo duże grono uczestników. Organizatorzy zadbali o bezpieczeństwo, słodki poczęstunek (każdy warsztat upiekł na to spotkanie ciasto) i atmosferę dialogu. W rozmowach kilkakrotnie podkreślano otwartość do dialogu ze stroną rządową.  Ubieganie się o wprowadzenie zmian, dostrzeżenie potrzeb, zwiększenie dofinansowania na Warsztaty Terapii Zajęciowej nie musi odbywać się przed gmachem PFRON, Sejmu. Wydaje nam się, że w cywilizowanym kraju nie trzeba krzyczeć, palić opon, posługiwać się niepełnosprawnymi aby dojść do porozumienia.
Konferencja i co dalej... będziemy podejmować działania, krok po kroku, aż do osiągnięcia celu.
Dziękujemy zespołowi koordynującemu za przygotowanie konferencji, mediom za obsługę medialną, wszystkim uczestnikom, gościom, panelistom za udział a pani poseł – Joannie Mucha za zaangażowanie i pomoc w organizacji Konferencji.
Podjęte działania są ważne dla wszystkich Warsztatów Terapii Zajęciowej nie tylko Lubelszczyzny.
Dziękujemy.
Dziękujemy Pani Joannie Janocha - Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, że była tego dnia z nami, powiedziała o działaniach podejmowanych przez Zarząd Główny w celu zwiększenia środków na WTZ, ŚDS.

Katarzyna Płoszaj

Maria Lisek-Zięba